کاربرد سنگ ساختمانی ایران از جمله مواردی است که با زندگی ایرانیان عجین بوده است؛ به گونه‌ای که از آن‌ها در آثار باستانی فراوانی از آن بهره‌مند شده اند. ایرانیان همواره ذوق و اندیشه خود را در آفریدن آثار هنری تزئینی به کار می‌انداخته‌اند، به طور مثال از وسایل ساده و خشگ پیرامون زندگی، مجموعه‌های زیبایی تولید می‌کردند.
بی‌گمان این آثار جنبه تزینی داشته است. آن‌ها از همان آغاز، زندگی را بر پایه آراستن و آرایه‌بندی بنا کردند، چرا که همواره با زیبایی دوستی و هنرخواهی همرا بوده‌اند و ان شیوه را پسندیده را از راه‌های گوناگون به نمایش می‌گذاشتند که با مطالعه دقیق بر جنبه‌های روانی این آثار می‌توان گفت که این پدیده‌هاتنها برای خوشایند و شادی ذهن به وجود نمی‌آمده بلکه مضامین بسیار ژرف‌تری در آن نهفته است؛ چرا که اکثر زیباآفرینی‌ها بر باورهای دینی استوار بوده است.
آثار تاریخی باقی‌مانده در کشور حکایت از آن دارد که ایرانیان از هنر کاربرد سنگ ساختمانی ایران در ساخت کاخها، ستون‌ها،پله‌ها، سنگ‌نوشته‌ها و سنگ‌نگاره‌ها به خوبی آگاهی داشته‌اند.
آثار تاریخی سند کاربرد سنگ ساختمانی ایران
پاسارگاد و آرامگاه کورش واقع در دشت مرغاب، 70 کیلومتری شمال تخت جمشید
آثار خانه‌های از سنگ چیده شده در شمال ایران متعلق به 7 هزار سال پیش موجود است. در این ساختمان ها، از سنگ لاشه همراه با ملات‌های گچ و آهک استفاده شده است.
سنگ تراشی در ایران در قرن‌ها قبل از میلاد مسیح،، با تهیه لوازمی برای شکار حیوانات و وسایل اولیه زندگی آغاز شده و به تدریح به اوج رونق و شکوفایی خود رسده است.
بازیافت‌های باستانی از جمله اشیایی که از حفاری‌های تپه یحی واقع در کرمان به دست آمده، موید آن است که پیشینه این صنعت به 4500 سال پیش از میلاد می رسد و کشف این ظروف نشان‌گر آن ایام تراش اشیا مختلف مصرفی و تزینی از سنگ سبز در کرمان رواج داشته که البته هنوز هم این نوع سنگ استخراج و به مشهد فرستاده می‌شود.
سنگ تراشی در ایران قدیم بیشتر به تهیه وسایل کشاوری و ابزار آلات شکار و کندن پوست حیوانات اختصاص داشته و لوازم سنگی به دست آمده از غارهای مسکونی و لوازم سنگی به دست آمده از غارهای مسکونی کمربند یا غار هونو در نزدیکی شهر بهشهر که متعلق به هشت تا یک هزار سال قبل از میلاد مسیح است نیز دلالت بر همین امر دارد.
سنگ در ساختن بناهای تاریخی و آثار باستانی هم نقش بسیار مهم و اساسی داشته است. از جمله مهم‌ترین ابنیه تاریخی می‌توان از کاخ‌های دوران هخامنشی، حجاری‌های دوره ساسانی و … نام برد.
تخت جمشید نمونه بارزی از صنعت سنگبری دوره هخامنشی است. در این دوره اشکانیان نیز سنگبری رایج بوده و نمونه آن در بیستون و در قسمت پایین حجاری بزرگ داریوش وجود داشته و بعدها که طاقچه‌ای بر روی ان کنده‌اند تقریبا محو شده است.
سنگ تراشی دوره ساسانی را از کنده‌کاریو نقوش برجسته بر روی سنگ می‌توان شناخت که بیشتر آن‌ها در دامنه کوه‌های فارسی به وجود آمده است.
نقش رستم و کعبه زرتشت واقع در جاجی آباد در 3 کیلومتری تختخ جمشید
اکثر این نقوش به منظور نمایش پیروزی بر سلاطین روم ایجاد شده است. حجاری‌های موجود در نقش رستم نقش رجب(واقع در حاجی آباد 2 کیلومتری شمال تخت جمشید) سلماس (واقع در شمال غربی دریاچه ارومیه)و حجاری مفصل طاق بستاندر یک دوره هفتاد ساله (بین سال‌های 225 تا 295 میلادی) ساخته شده است.
با نگاهی به آثار تاریخی ایرانیان، نخستین سوالی که در ذهن بیننده ایجاد می‌شود این است که گذشتکان ما چگونه و با چه وسیله‌ای تواسته اند این سنگ‌های ساختمانی ایران بزرگ را از دل کوه جدا کنند، تراش دهند، جابه‌جا کنند و سپس چنین بناهای عظیمی را بسازند؟
آن‌ها چگونه توانسته‌اند در روزگار باستان ستون‌های بسیار بلند و قطور را به وجود آورند؟ البته این‌ها سوالاتی است که باستان‌شناسان تا حدودی توانسته‌اند به آن پاسخ دهند.
ساخت و ساز بناهای عظیمی از جمله آثار تاریخی ایرانی، نشان از توانایی بالای فنی، دقت و پیشرفت های بی شمار در صنعت ساخت و ساز آن زمان دارد. برای جابه‌جایی سنگ‌های بزرگ، از سیستم هایی مانند ترولی، سنگین بار و چرخ‌های چوبی استفاده می‌شده است که با این وسایل، سنگ ها را به محل احداث حمل می کردند.
برای تراشیدن و فرآوری سنگ‌ها، از ابزارهای سنگ‌تراشی مانند چکش، قیچی، خراطی، تیغه‌های سنگبری و … استفاده می شد. این ابزارها به دقت بالایی توسط صنعتگران ساخته می‌شدند و با تجربه و مهارت کامل، در طول زمان پیشرفت کرده و به کارگران این صنعت کمک کردند تا بتوانند سنگ ها را به شکل دقیق تر و زیباتری تراشیده و آن‌ها را در کارهای ساختمانی به کار گیرند.
تخت جمشید
به علاوه، برای ایجاد قوس و تیرهای بلند که نیاز به پشتیبانی و استحکام بیشتری داشتند، از سقف های چوبی به عنوان قالب استفاده می شد. سپس با استفاده از خاک و آجر، می‌توانستند بنا را احداث کنند.
با توجه به همه این عوامل، می‌توان گفت که ساخت بناهای عظیمی از جمله آثار تاریخی ایرانی، نشان از توانایی بالای فنی و دقت بیشمار صنعتگران و کارگران آن زمان دارد.
انواع سنگ ساختمانی ایران از جمله تراورتن، مرمریت ، گرانیت و … سنگ‌هایی هستند که هزاران سال در صنعت ساختمانی ایرانیان استفاده می‌شود و امروز صنایع سنگ درنیکا ارائه دهنده انواع سنگ تراورتن، مرمریت، گرانیت، لایم استون، چینی و کریستال همراه با مشاوره رایگان است.