سنگ بادبر (مالون)

سنگ بادبر یا مالون سنگی است که با تیشه‌کاری کاملا شکل منظمی یافته و به ویژه یک طرف آن شکل صاف به خود می‌گیرد، سنگ بادبر را در تونل سازی، پل‌سازی، جدول‌سازی؛ دیوارسازی در پارک‌ها، آزادراه‌ها، بزرگراه‌های شهری، ساخت دیوار حائل، دیوارسازی باغ‌ها و ویلاها،  دیوارهای جداکننده پارک‌ها و … استفاده می‌کنند.

یکی از عمده‌ترین کاربردهای مهندسی سنگ لاشه و مالون به ویژه در نقاط کوهستانی اجرای قوس‌های سنگی است که در پل‌ها، درگاه‌ها  و طاق زیرین دالان سنگی مورد مصرف قرار می‌گیرد. در شکل زیر نمونه‌ای از استفاده از سنگ مالون یا سنگ بادبر را نشان می‌دهد.

مالون عموما کار دست بوده و به وسیله چکش‌های مخصوص سنگ‌تراشی به صورت تراش خورده می‌شود که نمای سنگ حالت مربع یا مستطیل پیدا کند.

پشت مالون نیز تقریبا به شکل مخروط تراش می‌خورد تا زمانی که سنگ بادبر روی دیوار نصب می‌شود ، از پشت ملات مالون تراش خورده را کاملا محاصره کرده و استحکام دیوار ساخته شده افزایش یابد.

سنگی که برای تهیه مالون در نظر گرفته می‌شود، باید طوری باشد که بتوان از آن بلوک‌های لازم را به دست آورد و در وقت تراشیدن و چکش حداقل لاشه سنگ ایجاد شود.

هر نوع سنگی را که دارای خاصیت فوق باشد، از جمله توف‌ها ریولیت‌ها، سنگ‌های آهکی، ماسه سنگ‌های مناسب و …، می‌توان برای مالون‌ستزی به کار برد.

سنگ‌های آهکی و رسوبی مانند تراورتن یا مرمریت به دلیل وفورشان در طبیعت همچنین هولت استخراج و تغییر شکل دادن نسبت به سنگ‌های آذرین، بیشتر از سایر انواع سنگ‌ها به صورت مالون (سنگ بادبر) و تیشه‌ای در پایه و طاق مورد استفاده قرار گیرد.

ویژگی‌های سنگ بادبر (مالون)

این گونه از سنگ‌ها باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند تا بتوان آن‌ها را در شرایط اقتصادی مناسب به عنوان سنگ مالون مورده بهره‌برداری قرار داد. مهم‌ترین ویژگی‌های به شرح زیر است:

1.  فاقد کلیواژه، درز و شکاف باشند یا درزه‌های موجود در سنگ نسبت به هم فواصل زیادی داشته باشند تا بتوان از این گونه سنگ‌ها، بلوک‌هایی استخراج کرد که ابعاد آن‌ها حداقل کمی بیشتر از مالون خواسته شده بعد از تراشیدن باشد.
   وود ترک و درزه‎‌های ذره‌بینی در باقت و یا اطراف کریستال سنگ که در انتشار و گسترش شکست نقش مهمی دارد ، علاوه بر روی انتقال امواج و نفوذ‌پذیری هیدرولیکی سنگ، تاثیر فاحشی بر مقاومت داشته و قواره‌پذیری آن را در استخراج فراوری تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

   شرایط استخراج باید طوری باشد که بتوان سنگ‌ها را در قطعات بزرگ و به صورت بلوک‌های سالم و بی عیب استخراج کرد. ماسه سنگ‌ها یا آهک‌هایی که دارای لایه‌بندی متوسط باشند، برای جداکردن بلوک‌های ایده‌آل، سنگ‎‌های مناسبی هستند زیار از نظر سنگ‌تراشی و استخراج، ارزان‌تر تمام می‌شوندو بلوک‌های منظم‌تری را تولید می‌کنند.

2. دارای مقاومت لازم (مقاومت فشاری بیش از 400 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع) باشند.
3. قابلیت لازم را برای کار دارا باشند. این خاصیت از نظر اینکه به آسانی تراشیده شوند و به اشکال مورد نظر درآیند، بسیار مهم است و در قیمت تمام شده سنگ مالون تاثیر زیادی دارد.
   یک سنگ‌تراش با تجربه می‌تواند این ویژگی را در سنگ تعیین کند و یا با تراشیدن چند قطعه اشکالات و محاسن آن را در عمل تجربه کند
4. مناسب بودن شرایط استخراج روباز، استخراج بدون باطله برداری، میزان جاده‌سازی ، نزدیکی معدن به محل مصرت و نیروی انسانی از دیگر عوامل کنترل کننده اقتصادی بودن یک معدن سنگ ساختمانی هستند

منبع : Fuzzy analytical hierarchy process approach for ranking the sawability of carbonate rock