سنگها از نظر بافت سنگ به دو گروه اصلی هم اندازه (از نوع درشت دانه یا ریزدانه ) و پروفیری (دانه های نامساوی) و از نظر اندازه دانههای سنگ به آشکار بلورین، نهان بلورین و شیشه ای تقسیم می شوند.
بافت سنگ ها از نظر نحوه قرارگیری دانهها به شکل ،اندازه، آرایش گردشدگی، و کرویت کریستالها بستگی دارد.
از نقطه نظر واکنش در مقابل نیرو علاوه بر عوامل اشاره شده به سیمان در برگیرنده کریستالهای سنگ نیز بستگی دارد.
سنگهای درشت دانه زودتر از سنگهای ریزدانه گسیخته میشوند، به خصوص به سنگهایی که به تغییرات دما حساساند. این نوع گسیختگی حداقل تا حدودی به علت تفاوت ضرایب انبساطی کانیهای سازنده سنگ مربوط است. سنگها ممکن است متراکم یا متخلخل باشند. سنگ متراکم دیرتر از سنگ متخلخل متلاشی میشود سنگهای متراکم تقریباً غیر قابل نفوذند، لذا عوامل هوازدگی نمیتوانند به سرعت عمل کند. از طرف دیگر سنگهای با تخلخل باز و مویین، آب را به سادگی جذب میکنند و بر اثر یخبندان دچار ترک خوردگی میشوند.
انواع بافت سنگ
مهمترین بافتهایی را که در سنگهای ساختمانی مشاهده میشوند در جدول زیر درج شده است.
نوع بافت سنگ | مشخصات |
---|---|
بافت پورفیری |
دانه های بزرگی از یک یا چند کانی در داخل یک خمیره ریز بافت مشخص قرار گرفته اند. در این بافت بلورهای درشت در زمینهای فاقد بلور یا ریز بلور قرار دارند. وجود این بافت حاکی از آن است که سنگ در دو مرحله سرد شده است. در مرحله اول در اعماق شروع به سرد شدن میکند و بلورهای درشت تشکیل میشوند مرحله دوم در مسیر حرکت و نزدیک به سطح زمین به علت سرد شدن نسبتاً سریع، بلورهای ریز تشکیل میشوند و سر انجام در سطح زمین به علت سرد شدن سریع ماگما بلوری تشکیل نمیشود و شیشه خمیره سنگ را تشکیل میدهد. |
بافت به هم پیوسته |
دانه های تشکیل دهنده سنگ به صورت باندهای غیر منظم و به صورت متقابل در هم روییدهاند. |
بافت موزائیکی (دانهای) | دانه های تشکیل دهنده سنگ به صورت باندهای غیر منظم یا با نظم کمی به حالت بسته بندی با هم قرار گرفته و در هم رویی در آنها دیده نمیشود. |
بافت آواری | دانه هایی از سنگ موجود از قبل به صورت غیر در هم رویی و موزاییکی به هم پیوسته اند. |
یافت گرانوپلستیک | نوعی از بافت موزاییکی با وسعت زیاد است که در آن دانه ها کاملاً متراکم شده و کانیهایی از انواع مختلف به صورت چشمگیر هم اندازه بوده و باندهای غیر منظمی را تشکیل میدهند. |
یافت اواولیتی | سنگ از دانههای کروی شکلی تشکیل شده است. |
یافت پگماتیتی | نوعی بافت در سنگهای آذرین که در آن دانههای تشکیل دهنده سنگ بسیار بزرگ بوده و به علت یکنواخت بودن تغییرات اندازه دانه ها تشخیص دانه های اصلی ریز خمیره مشکل است. |
. یافت خطی با گرافیکی | کانیها یا بلورها به صورت موازی با تقریباً موازی متبلور میشوند و شباهت به خط میخی دارند. |
بافت سنگ کندویی | بلورهای سنگ به حالت استالاکتیت و شکل کندویی به خود گرفته اند مثل مرمر آراگوانیتی |
بافت یا ساخت نواری | سنگ به صورت نوارهای نسبتاً باریک دیده میشود و ممکن است نوارها به یک یا چند رنگ مختلف باشند. |
بافت یا ساخت تودهای | یافت یا ساخت بودهای سنگ یک حالت توده ای به خود گرفته و حالت متراکم دارد. |
یافت متخلخل | تخلخل سنگ نسبتاً زیاد و مثل تراورتن حتی با چشم غیر مسلح نیز قابل رؤیت است. |